2.entrega - Foronda; Politika eta Programa -

        Forondako biztanleri kopurua izugarri jeitsi da azken urte hauetan; 1850.urtean 118 biztanle izatetik 38 biztanle izatera pasa dira 2006.urtean. Honentzako arrazoiak ugariak dira, baina nagusiena jendea Gasteiz hirira bizitzera eta lana bila joan dela da. 

Gainera, gelditzen diren biztanleak gutxi izateaz aparte, helduak ere badira, hori dela eta, generazio berriak etortzen ez badira, herria “desagertzeko” arriskuan egongo litzateke.

Hala ere, beste motatako biztanleak ere daude, asteburuetarako edo aisialdirako etxea daukatenak, alegia. 

Guzti hau kontuan harturik, ezinbestekoa ikusten dugu biztanleri berria erakartzea, biztanleri gaztea bereziki. Hori HEZKUNTZAren bidez egingo dugu: haurrei txikitatik landa bizimodua irakatsiko zaie (ortua nola lantzen den, animaliekin kontaktuan egongo dira, ogia egiten ikasiko dute..), hau da, gaur egungo teknologiek ezezik, tradizioa ere erakargarria izango daitekeela erakutsiko zaie. Bestalde, gazteentzat “campos de trabajo” deiturikoak sortuko dira, non etxe zaharrak berriztatuko diren estantzia eta janari truke, eta aldi berean, jendea bizitzera joateko etxe berriak sortuko dira. Gaur egun dauden etxe zahar eta handiak, etxe txiki eta erosoagoetara pasatuz. Etxe berriak sortzeaz aparte, landa-etxeak edota aterpetxeak ere sortuko dira TURISMOA bultzatuz, turismoaren bidez herriak dirua lortu ahalko du eta. 

Ondorio gisa, Foronda herrira biztanleria erakartzeko HEZKUNTZAz eta TURISMOAz, ekonomia suspertzeko, baliatuko gara. Horretarako, planoan akzio-guneak markatu ditugu eta erabilerarik gabe dauden guneei erabilera berriak emanen dizkiegu. Garrantzitsuena beheko planoan markatuta dagoen hezkuntza gune eta espazio publiko berria da (1, 3 eta 4 zenbakiekin markatuta).

1. Hezkuntza gunea: Landa gune “hiritartua”, dagoen jauregiaren eremuan eta honen jatorrizko izaera errespetatuz. Bertan, landa ekintzei buruzko tailerrak, Formakuntza Profesionala, udako kanpamenduak (landa eremua ezagutarazteko zein bertako aktibitateak), bertako produktuak sukaldatzen irakasteko hostalaritza eskola eta jatetxea, bertako landaredia suspertzeko parke botanikoa eta ortuak ezarriko dira.

2. Berriztatzeko eraikinak (Bai hezkuntza guneari zerbitzu egingo diotenak zein kanpamenduetarako herri izaera indartuko dutenak.

3. Espazio publiko berria, hezkuntza gunea eta herriaren arteko lotura ezartzeko.

4. Landa eremu didaktikoa, hezkuntza gunearen osagarri, ikaskuntza nekazal jarduerak praktikan azaltzeko. Honen helburua Forondara etorriko den biztanleria berriari landa lurrak nola landu azaltzea izango da, bertako ekonomia suspertzeko.

5. Kirol eraikinak (kanpamenduekin lotuak). Berriztatuko diren eraikinen moduan, hezkuntza gunera herri izaera ezagutzera etorriko direnentzat 

aisialdirako eraikin tradizionalak eskeiniko dira.

1.entrega - Foronda guneko analisia-

Foronda aldea Gasteizko udalerriaren ipar-mendebaldean dagoen  gunea da. Bertako biztanleek lurra lantzen dute eta euren bizitza landara dedikatutakoa da.

Antzina, herri ezberdinen arteko lotura ona zen eta oinez eta bizikletaz joan zintezkeen bai alboetako herrietara bai Gasteizera. Urteak aurrera joan ahala, ordea, inguruan egindako azpiegiturek lotura hau eten dute eta herriak isolatuta geratu dira. Herri isolatuak, barrura begiratzen dutenak itsasoan galdutako irlak bailitzan. 

                         

Isolamendu honen eta landa bizitzaren gainbeheraren ondorioz, herri hauek husten joan dira eta oso hazkunde txikia izan dute azken urte hauetan (hazkuntza hau aisialdira dedikatutako etxebizitzetan zentratu da batez ere).

Egoera honek, gainera, herrien arteko harremanak asko mugatu ditu. Garai batean garia ehotzeko errotak herrixka ezberdinetako jendea bildu eta komunikatzen zituen. Baina bizimodu modernoaren eraginez errota erabilpenik gabe geratu, herrien arteko harremanak apurtu  eta isolamendu egoera gehiago azpimarratu zen.

Biztanleria oso zaharkituta dago, oso gazte gutxi bizi da eta gehienak lo egitera bakarrik joaten dira herrietara, beraien bizitza guztia Gasteizen garatzen baitute. Bizi garen teknologiaren gizarte honetan landaren inguruko ezjakintasuna erabatekoa da. Gure landak husten doaz urtero, gazteek ez dutelako gure arbasoen bizitza honen parte izan nahi, ez dutelako gure arbasoen bizimodua ulertzen, ez dakitelako nola funtzionatzen duen.

Gauzak horrela, nekazarien baldintzak hobetu eta landa heziketaren inguruko programa garatzea erabaki dugu, landari bere duintasuna eta lehen zeukan erakarpena bueltatzeko.

Kurtsorako asmoak

                Laugarren maila iritsi da dagoeneko. Izugarria da zeinen azkar pasatzen den denbora. “Zer gustatuko litzaitzuke izatea heldua zarenean?” Urteak eman ditu galdera horrek nire buruan bueltaka, ez nekiela zer erantzun eta beti erantzun berri bat zetorkidan burura. Duela lau urte, nire bizitza aldatuko zuen erantzunarekin topatu nintzen: “Nik arkitektoa izan nahi dut”.

                Karrera hasi eta proiektatzen hasi nintzen. Dena ezezaguna egiten zitzaidan eta ikaratzen ninduen hanka sartzeak, baina ez gaitu ikaratu behar hanka sartzeak. Unibertsitatean gaude eta irakasleak gure ondoan ditugun bitartean hanka sartzeak hobekuntzak ekarriko dizkigu, akatsetatik ikasten baita. Horrela ibili nahiz hiru urtez, akatsetatik ikasten, jasotako ezagutza berrietatik aparte.

                Orain nire laugarren urtea dator. Ziur naiz hanka sartuko dudala, baina akats horietatik ikasiko dudala ere bai. Hala ere, gutxi geratzen da hanka sartze horiek irakasle batek zuzentzeko. Gutxi barru benetazko mundura irtengo gara arkitekto bezala, eraikinak egiteko asmoz. Momentu horretan guk bakarrik egongo gara, irakaslerik gabe, eta guk izango gara erabaki guztiak hartuko ditugunak eta errespontsabilitate guztiak gureak izango dira. Autokritikoak izan beharko dugu gure burarekin, galdetuko diogu ea hartutako erabakia benetan ona diren, zalantzan jarriko ditugu erabaki egokienaren bila.

                Kurtso honekin, beraz, espero dudana da benetazko mundu horretara hurbiltzea; egoera errealak proposatzea etorkizun batean erabaki zailak hartzen jakiteko. Mota honetako ariketa daukagu Gasteizekoa. Arazo erreal bat proposatu zaigu erantzun baten zain. Zer egingo dugu? Benetan egokiena da? Erantzuna oraindik ezezaguna da, baina kurtso amaieran ahalik eta proiektu egokienarekin erantzungo dugula espero dut.